Saturday, January 17, 2009

Art, pure mind and ...a way to get one.

"All creation presupposes at its origin a sort of appetite that is brought on by the foretaste of discovery. This foretaste of the creative act accompanies the intuitive grasp of an unknown entity already possessed but not yet intelligible, an entity that will not take definite shape except by the action of a constantly vigilant technique.

This appetite that is aroused in me at the mere thought of putting in order musical elements that have attracted my attention is not at all a fortuitous thing like inspiration, but as habitual and periodic, if not as constant, as a natural need.

This premonition of an obligation, this foretaste of a pleasure, this conditioned reflex, as a modern physiologist would say, shows clearly that it is the idea of discovery and hard work that attracts me.

The very act of putting my work on paper, of, as we say, kneading the dough, is for me inseparable from the pleasure of creation. So far as I am concerned, I cannot separate the spiritual effort from the psychological and physical effort; they confront me on the same level and do not present a hierarchy.

The word artist which, as it is most generally understood today, bestows on its bearer the highest intellectual prestige, the privilege of being accepted as a pure mind."


Jessye Norman singing as Jocasta "Nonn' erubescite, Reges"
in I. Stravinsky's Oedipus Rex




"...
Art is to obey the significant, eternal Laws.
and as I'm looking into my notes, I'm finding a poem that goes like that:
"PIETY
Oh God, you posed Laws everywhere. Help me to follow them, not to offend them."

...

Young people, dispossessing the individual will, work for docility.
That and that alone will give you the gift of real Freedom."

from Dimitris Pikionis' Autobiographical Notes


a sample of pure mind


Post dedicated to the architect Nikitas Hiotinis (Νικήτας Χιωτίνης)
the teacher who taught me
how to appreciate
Culture
- in general, and Greek Culture in particular -
in its relation to human as a person and its relation to pure mind.

(ελληνική μετάφραση του post στα σχόλια -comments-)

7 comments:

Nikol Konstante said...

Τέχνη, Καθαρός Νούς και ...ένας τρόπος για να τον αποκτήσεις.

«Κάθε δημιουργία προϋποθέτει στη βάση της ένα είδος όρεξης που γεννιέται από την πρόγευση της ανακάλυψης. Τούτη η πρόγευση της δημιουργικής πράξης συνοδέυεται από την ενόραση μια άγνωστης υπόστασης, που είναι ήδη κτήμα αλλά και απροσδιόριστη, μιας υπόστασης που δεν μπορεί να μορφοποιηθεί τελικά παρά μόνο με τη βοήθεια μιας άγρυπνης πάντα τεχνικής.

Τούτη η όρεξη που γεννά μέσα μου κι η απλή σκέψη να βάλω σε τάξη τα μουσικά στοιχεία που τράβηξαν την προσοχή μου, δεν είναι ένα συμπτωματικό πράγμα όπως η έμπνευση, αλλά κάτι συνηθισμένο και επαναλαμβανόμενο, για να μην πω σταθερό, σαν μια φυσική ανάγκη.

Τούτη η προαίσθηση μιας αναγκαιότητας, τούτη η πρόγευση μιας ηδονής, αυτό το εξαρτημένο αντανακλαστικό - όπως θα’λεγε ένας σύγχρονος φυσιολόγος – δείχνει καθαρά πως εκείνο που με τραβάει είναι η ιδέα της ανακάλυψης και της σκληρής δουλειάς.

Αυτή η ίδια η πράξη του να βάλω το έργο μου στο χαρτί, του να πιάσω τη ζύμη –όπως λένε– είναι για μένα αδιαχώριστη από την ικανοποίηση της δημιουργίας. Σ’ ό,τι αφορά τουλάχιστον εμένα, δεν μπορώ να ξεχωρίσω τη διανοητική προσπάθεια από την ψυχολογική και τη φυσική προσπάθεια. Με προκαλούν εξίσου και δεν ιεραρχούνται.

Η λέξη «καλλιτέχνης», όπως την εννοούν συνήθως στις μέρες μας, προσδίδει στον κάτοχό της το υψηλότερο πνευματικό γόητρο, το προνόμοιο να θεωρείται κανείς σαν καθαρός νους.»

Ιγκόρ Στραβίνσκυ
«Μουσική Ποιητική» 1939-40
μτφ.Μ.Γρηγορίου, εκδ. Νεφέλη

βίντεο: Η Jessye Norman τραγουδάει ως Ιοκάστη στον "Οιδίποδα Τύραννο" του I.Stravinsky

«...
Η τέχνη είναι υπακοή στους σημαντικούς Νόμους, τους αιώνιους.
Κι αναδιφώντας πάλι τα χαρτιά, ξαναβρίσκω ένα πεζό ποίημα που άρχιζε έτσι:
«ΕΥΣΕΒΕΙΑ»
Έθεσες παντού Νόμους, ω Θεέ. Δώσε να τους ακολουθώ, δώσε να μην τους προσβάλλω».
...
Νέοι, αποβάλλοντας το θέλημα το ατομικό, κατεβείτε εις το σκάμμα της υπακοής.
Αυτή και μόνη θα σας χαρίσει την αληθινή ελευθερία.»

Δημήτρης Πικιώνης
«Αυτοβιογραφικά Σημειώματα»

βίντεο: ένα δείγμα καθαρού νου

το Post είναι αφιερωμένο στον
Αρχιτέκτονα Νικήτα Χιωτίνη
τον δάσκαλο που μου έμαθε
να αξιολογώ
τον Πολιτισμό γενικά
-και τον ελληνικό ειδικά-
στη σχέση του
με τον άνθρωπο ως Πρόσωπο και
στη σχέση του με τον Καθαρό Νού.

ΦΑΙΔΩΝ ΘΕΟΦΙΛΟΥ said...

O Στραβίνσκυ εδώ καλή μου Νικόλ (που μας έλλειψες!) ψυχογραφεί με θαυμαστό τρόπο τον δημιουργό της Τέχνης. Πιστεύω της κάθε Τέχνης.
΄Νομίζω ότι αυτά που γράφει εκφράζουν κάθε δημιουργό: Ποιητή, Γλύπτη, Ζωγράφο, Μουσικό κ.λ.π.
Είναι ένα μοναδικό ,δοκίμιο πάνω στην καλλιτεχνική δημιουργία.

Η Τέχνη είναι ασφαλώς η υπακοή στους σημαντικούς Νόμους στους αιώνιους, νομίζω όμως πως η τέχνη μπορεί να δημιουργήσει κι άλλους νόμους για τον εαυτό της (ή μη νόμους) συμπληρωματικούς των αιωνίων.

Αν και δεν μου αρέσουν οι συνταγές στην Τέχνη, όπου προτιμώ να αναζητώ καινούριους (προσωπικούς) δρόμους, αυτό που γράφει ο Δημ. Πικιώνης:

"Νέοι, αποβάλλοντας το θέλημα το ατομικό, κατεβείτε εις το σκάμμα της υπακοής.
Αυτή και μόνη θα σας χαρίσει την αληθινή ελευθερία.»

Εγώ το αντιλήφθηκα με ένα τρόπο που ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία μου: Έλεγα δηλαδή στον εαυτό μου:
Για να φθάσεις στην καλλιτεχνική ελευθερία, πρέπει να περάσεις μέσα από ένα κανάλι σκληρής αυτοπειθαρχίας...

Πάντως οι αναρτήσεις σου είναι υπέροχες!

Nikol Konstante said...

Ναι, Φαίδωνα,
ο Στραβίνσκυ μιλάει για όλους τους καλλιτέχνες (το γράφει παρακάτω στο κείμενο, πραγματικά ένα δημιούργημα νου αδαμάντινου)
ο Πικιώνης υποτασσόταν στη φύση, καθώς τη μελετούσε και τη απεικόνιζε...
και νομίζω πως,
η υπακοή οδηγεί στην αυτοπειθαρχία
που σε φέρνει πιο κοντά
στην κατανόηση της αλήθειας των όντων
και μέσω της κατανόησης προχωρείς προς την ελευθερία (προς τον καθαρό νού).

Ευχαριστώ για το σχόλιο!

ξανθίππη said...

Νικολάκι μου,
τρέχω σαν τρελή, δεν έχω προλάβει να διαβάσω τις αναρτήσεις σου, αλλά είδα την ανάρτηση για την εμφάνιση σου στις 7 του μήνα! Αν δε φύγω για ένα ταξίδι στο εξωτερικό δεν υπάρχει περίπτωση να το χάσω! Περιμένω πως και πως και θέλω να σε δω και από κοντά. Μας έλειψες...
Σε φιλώ γλυκά και σ' ευχαριστώ και για όλες τις ευχές σου.
Να προσέχεις...

kostasst said...

...προτιμώ να λέω, όπως ο συντοπίτης του Φαίδωνα : "Ο νόμος που είμαι δεν θα με υποτάξει" (Ελύτης, Μαρία Νεφέλη)...
...Και να προσυπογράφω τα λόγια του Στραβίνσκι...
Παρεμπιπτόντως, κάθε μέρα βλέπω από το μπαλκόνι του σπιτιού μου ένα έργο του Πικιώνη να ρημάζει!
Είναι ο κήπος του σπιτιού του Ιόλα στην Αγία Παρασκευή...
Κληρονόμοι, κράτος και τοπική αυτοδιοίκηση έχουν ακέραιες τις ευθύνες τους.
Με χαρά είδα ότι δίνεται κοντσέρτο στην Ελλάδα. Ελπίζω να έρθω!

Nikol Konstante said...

Ξανθίππη μου,
μη στεναχωριέσαι που ΖΕΙΣ!!!
όσο κι αν τρέχεις (αυτά έχει η "ρημάδα")...
Θα χαρώ πολύ να σε δω!
θα'ναι κι άλλες πολλές συναυλίες στον Φεβρουάριο, μην αγχωθείς καθόλου!
Nα'ναι η καρδούλα σου πάντα γεμάτη χαρά!

Nikol Konstante said...

Αγαπητέ Κώστα,
καλώς όρισες!
(αν θυμάμαι καλά, ο πληθυντικός απαγορεύεται από τους κανονισμούς
των ιστολογίων)

Πικιώνης, Ελύτης, Θεοφίλου,
περπατάνε δίπλα δίπλα, θα έλεγα...

Ο Πικιώνης είναι η παράδοσή μας.
Δεν το καταλαβαίνουμε, φαίνεται!

Σ'ευχαριστώ για την επίσκεψη και θα'ναι μεγάλη χαρά να τα πούμε κι από κοντά!